Tuesday 4 September 2012

अस्तित्वाच्या लढाईची निर्णायक सुरुवात...

  

अमेरिकी राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला आता उणे-पुरे फक्त ७७ दिवस राहिले आहेत. दर चार वर्षांनी येणारी ही निवडणूक, प्रत्येकवेळी आपले वेगळेपण सिद्ध करते. यंदाची निवडणूकसुद्धा याला अपवाद नाही. गेल्या महिन्या - दोन महिन्यात इतक्या वेगवान घडामोडी घडताना बघून, कुरुक्षेत्रावरचं युद्ध यापेक्षा काही वेगळं असेल असा विचारसुद्धा करवत नाही. ऑलिम्पिक संपताच इतके दिवस काहीश्या पडद्यामागे घडणाऱ्या गोष्टींना माध्यमांनी एकदम उचलून धरलंय. अमेरिकेच्या इतिहासातल्या सगळ्यात निर्णायक लढाईच्या उंबरठ्यावर अख्खं जग जणू आ-वासून उभं राहिलं आहे.

मिट रोम्नी आणि बराक ओबामा यांच्यातली ही लढाई पहिल्या दिवसापासूनच जिकिरीची लढाई म्हणून पाहिली जात आहे. एका बाजूला अफाट लोकप्रिय, फर्डा वक्ता, निःसंशय हजरजबाबी, जबरदस्त महत्वाकांक्षी, आणि अचाट बुद्धीमान बराक ओबामा तर दुसरीकडे ६४-वर्षीय, फूट इंच उंच, चौकोनी जबडा आणि काहीसे दगडी रंगाचे केस असलेले, श्रीमंत, 'व्हाईट कॉलर', अजब,  आणि बेरकी मिट रोम्नी.

अमेरिकेने २००८ च्या निवडणुकीनंतर बरेच बदल पाहिले आहेत, अनुभवले आहेत, त्यातले काही चांगले, काही वाईट, काही अपेक्षा पूर्ण करणारे तर काही अपेक्षाभंग करणारे. खालावत जाणारी अर्थव्यवस्था आणि अमेरिकी लोकांचं राहणीमान, त्याचबरोबर रोजगारनिर्मितीला मिळालेला फाटा यामुळे ओबामांच्या प्रसिद्धीचा आलेख झपाझप खालावू लागला आहे, आणि आता तर ओबामा आणि रोम्नी यांच्या निवडीबद्दलच्या सर्वेक्षणात ओबामा उणे-पुरे १०-१२% ने पुढे आहेत असे दिसत आहे. हे आकडे नुसते गंभीरच नसून राष्ट्रहित आणि त्याजोगे येणाऱ्या संपूर्ण जगाच्या कल्याणासाठी मारक आहेत. कारण ओबामांचा जर पराभव झाला तर रोम्नी यांना आपली धोरण राबवायला आणखी वेळ लागणार आणि आधीच जागतिक अर्थव्यवस्थेला गिळंकृत करण्यासाठी सज्ज असलेला अजगर आपली पकड त्यावेळात आणखी घट्ट करणार यात वाद नाही. निवडणुकीच्या या घडीला म्हणूनच अर्थव्यवस्था आणि रोजगारनिर्मिती या मुद्द्यांना अनन्य-साधारण महत्वं प्राप्त झालं आहे.

गेल्या काही दिवसांच्या घटना पाहता ही लढाई पुढील काळात रान पेटवून देईल यात शंका नाही. या निवडणुकीमध्ये पैसा बोलतो आणि त्यासाठी म्हणूनच मतदार, समर्थक आणि पाठीराखे यांच्याकडून मिळणारे पैसे यांना खूप जास्त महत्वं असतं. गेल्या खेपेला ओबामांनी जवळपास ६७० मिलीयन डॉलर आपल्या लोकप्रियतेच्या जोरावर आणि मातब्बर 'सेलीब्रिटी' यांच्या जीवावर गोळा केले होते, आणि त्यांनी त्यावेळी त्यांचे प्रतिस्पर्धी जॉन मेकेन यांना सपशेल धूळ चारली होती. पण तशी परिस्थिती यंदा दिसत नाहीये. मार्च-एप्रिल २०१२ पर्येंत पैशांच्या बाबतीत आघाडीवर असणारे ओबामा पुढे जाऊन मे, जून जुलै या तिन्ही महिन्यांमध्ये पिछाडीवर पडले. रोम्नी यांनी आपल्यातला आर्थिक विश्लेषेक जागा करून, खुबीने पैसे गोळा केले आहेत. एक गोष्ट इथे लक्षात घेण्याजोगी आहे की, अमेरिकेचं बहुतेक राजकारण दोन गोष्टींवर अवलंबून आहे. एक तेल-निगडीत 'लॉबी' आणि दोन अफाट पैसा. रोम्नी हे गेल्या तिन्ही महिन्यांमध्ये ओबामांपेक्षा जवळपास ३० मिलियन डॉलर जास्त गोळा करत आहेत. रोम्नी आणि ओबामा यांची 'फंड' गोळा करण्याची पद्धत एकच आहे, ते दोघेही सामान्य आणि वैयक्तिक मतदारांवर लक्ष केंद्रित आहेत, फरक फक्त इतकाच आहे की रोम्नी असे छोटे-छोटे मतदार शोधत आहेत ज्यांचे खिसे 'मोठे' आणि 'खोल' आहेत. असे मतदार यावेळी ओबामांच्या गळाला कमी लागत आहेत. त्याचबरोबर रोम्नी यांचा वावर अमेरिकेतल्या उच्चपदस्थ आणि उच्चवर्गीय(तेल-निगडीत लॉबी) लोकांच्यात असतो, त्यांचे आणि अर्थकारण हा पेशा असलेल्या लोकांची उठ-बससुद्धा नेहमीची आहे, आणि सर्वात महत्वाचं म्हणजे ओबामा-बिडेन या जोडीला लक्ष्य करून रोम्नी आपला मार्ग सुकर करत आहेत. त्यामुळेच ज्या अमेरिकेत जर निवडणूक लढवायची असेल तर भरपूर पैसे लागतात, आणि पै-पै चा हिशेब द्यावा लागतो, या बाबतीत रोम्नी आरामात पुढे जात आहेत. तसेच गेले ४२ महिने बेरोजगारीचा दर हा % पेक्षा जास्तच राहिला आहे, आणि इतिहास असे सांगतो की साल १९७० पासून विद्यमान राष्ट्रपतींच्या काळात हा दर % पेक्षा जास्त राहिला तर तो राष्ट्रपती पराभूत होतो त्यामुळेच जर हा दर येत्या दोन महिन्यांमध्ये खालीच नाही गेला आणि जर पैसेच नाही जमले तर ओबामांचा टिकाव लागणे अ-व-घ-ड आहे.

ओबामांना आता जर आपली खुर्ची वाचवायची असेल तर त्यांना काहीही करून निवडणुकीचा प्रकाशझोत आर्थिक प्रश्नांवरून पर-राष्ट्रीय धोरण, राष्ट्रीय सुरक्षा, स्थलांतर आणि यासारख्या इतर प्रश्नांवर हलवावाच लागेल, पण रोम्नी ते करू देतील असे वाटत नाही. कारण या गोष्टींबाबत बोटचेपं धोरण असलेले रोम्नी तोंडात मिठाची गुळणी धरून आहेत. रोम्नी यांची रिपब्लिकन पक्षाकडून अधिकृत घोषणा झाल्यावर होणार्या तीन महाचर्चांमध्ये ओबामांना रोम्नींना इतर विषयांवर खिंडीत पकडायचा वाव आहे. तसेच रोम्नी यांनी पॉल रायन यांना रिपब्लिकन पक्षाकडून उप-राष्ट्रपती पदाचा उमेदवार म्हणून पसंती दिली आहे, तशी घोषणाही केली आहे. त्यामुळेच रिपब्लिकन पक्षाचे समर्थक इतक्या दिवसांची मरगळ झटकून एकदम कामाला लागले आहेत, पण हीच गोष्ट २००८ साली सुद्धा झाली होती ज्यावेळी रिपब्लिकन पक्षाकडून साराह पालीन(Sarah Palin) यांच्या नावाची घोषणा उप-राष्ट्रपती पदाच्या उमेदवार म्हणून केली गेली होती, त्यांच्या उमेदवारीमुळे तयार झालेली हवा काही दिवसातच हवेतच विरली आणि त्यांचा पराभव झाला! तीच गोष्ट यावेळी व्हावी असे ओबामा गटाला नक्की वाटत असणार. पण ज्या युवापिढीने ओबामांना व्हाईट हाउस मध्ये २००८ साली पाठवलं, तीच युवाशक्ती ४२ वर्षीय पॉल रायन यांच्या मागे उभी राहणार का, किंवा परत ओबामांना पाठींबा देणार का ? तसेच ओबामा यांच्याकडे त्यांचे समर्थन करणारा पण मतदान करणारा एक मोठा आणि शांत वर्ग आहे, ह्या वर्गाला ओबामा मतदानास उतरवून ह्या 'अंडरवॉटर करंट' चा तडाखा रोम्नींना देणार का ? याचं उत्तर पुढे येणारा काळच देईल.

ही निवडणूक इतकी जिकिरीची झाली आहे की आता ओबामा आणि रोम्नी यांनी त्यांची एक साधी चूक सुद्धा त्यांना खूप काही भोगायला लावू शकते. अर्थव्यवस्थेच्या या भूताने तर ओबामांची झोप उडवली आहे. पण तरीसुद्धा ह्या सगळ्या अंधकारमय परिस्थितीत ते आपली चोख यंत्रणा आटोकाटपणे राबवत आहेत.

राष्टाध्यक्ष निवडणुकींचा एकूण तपशील पाहता ही लढत सर्वात खर्चिक, प्रतिष्ठेची, अस्तित्वाची, संयमाची, मुरब्बीपणाची आणि सचोटीची लढत म्हणून गणली जात आहे. अगदी सुरुवातीपासूनच देशाचे विषय घेऊन निवडणूक लढवू, जहालपणा असलेल्या जाहिराती करणार नाही, वैयक्तिक चिखलफेक करणार नाही, अश्या आणा-भाका घेतलेले रोम्नी आणि ओबामा यांना या गोष्टींचा सोयीस्करपणे विसर पडला आणि गेल्या महिन्यात या जहाल जाहिरातींनी, वैयक्तिक मुद्द्यांनी आणि राष्ट्रहित नसलेल्या परस्पर विरोधी चिखलफेकीने कळस गाठला. इथून पुढचा काळ त्यापेक्षा जास्त शेरेबाजीचा, आणि कडवटपणाचा असेल यात संशय नाही. पण त्याचमुळे ही निवडणूक सगळ्या निवडणुकांमध्ये सगळ्यात कडवट, भंपक शेरेबाजीची, आणि तुफान वैयक्तिक चिखलफेकीची निवडणूक म्हणून सुद्धा गणली जात आहे.


या सगळ्याचा कानोसा घेतल्यानंतर एक गोष्ट विसरायला नको की रिपब्लिकन  पक्ष आपला उमेदवार जाहीर करण्याचा कार्यक्रम येत्या २७-३० ऑगस्टला फ्लोरिडामध्ये घेणार आहे, तर डेमोक्राटिक  पक्ष आपला उमेदवार जाहीर करण्याचा कार्यक्रम - सप्टेंबरला नॉर्थ कॅरोलायनामध्ये घेणार आहे




हा डोळे दिपवून टाकणारा कार्यक्रम पार पडताच निवडणूक अंतिम टप्प्याच्या दिशेने आणखी एक पाऊल घेईल आणि प्रचाराचा आणि संयमाचा एकच धुराळा हवेत उडेल.पण ही निवडणुकीची राळ उडवून दिल्यानंतर त्या सगळ्यात महत्वाच्या खुर्चीला कोण वेसण घालेलहाच प्रश्न महत्वाचा आहे.

म्हणूनच, मिट रोम्नी किंवा बराक ओबामा हे आता काय बोलतात आणि काय करतात याकडे संपूर्ण जगाचं लक्ष लागलं आहे.रोम्नी ओबामांना पराभूत करून नवा इतिहास रचणार की ओबामा रोम्नींचा फडशा पाडणार हे बघणं आता औत्सुख्याचं ठरणार आहे. उत्तरोत्तर ही स्पर्धा अधिक मजेशीर, अटीतटीची, उत्साहवर्धक, आणि रोमांचक होणार यात वाद नाही. पण, एकविसाव्या शतकातली ही यावेळ्ची सर्वात प्रतिष्ठेची निवडणूक  आपल्या अनेक छटा आणि अनेक कंगोरे दाखवत तुल्यबळ होणार, हे नक्की !!!


                                                               - वज़ीर 

No comments:

Post a Comment